Merhaba sevgili dostum, şu hayatta hepimiz sorunlar yaşarız canımızı sıkıcak hayattan belki biraz uzaklaşmamıza neden olacak sorunlar yaşayabiliriz. Ama ne zaman bu sorunların bizim psikolojimizin bozduğunu bilmek o problemi çözmek o psikolojik bozukluğu ortadan kaldırmak adına çok önemli.
Bu içerikte sana psikolojinin bozuk olduğunu gösteren bazı işaretlerden bahsetmek istiyorum.
Psikolojinin Bozuk Olduğunu Gösteren 11 İşaret
1. Kendini sevmiyorsan
Hepimizin en temelde kendimizi birazcıkta olsa sevmemiz, değer vermemiz gerekir. Eğer ki kişi kendisini sevmiyorsa kişi kendisinden nefret ediyorsa ve bu geçici bir durum değilse gün içinde yaşadığın düşüşlerden bahsetmiyorum bazen bir hafta modun düşük geçebilir ve kendinle aran çok iyi olmayabilir. Ben daha uzun süreli bir algıdan bahsediyorum.
Çok uzun zamandır kendinden nefret ediyorsan, kendinden tiksiniyorsan hatta değersiz hissediyorsan bu senin psikolojik bir sorun yaşadığının işareti olabilir.
2. Problemlerinden kaçıyorsan
Sağlıklı bir ruh haline sahip olan insanlarda yaşadıkları problemlere karşı çözüm önerileri geliştirmeleri ya da mücadele etmelerini bekleriz. Ama bir insan psikolojik bir problem yaşıyorsa ortaya şöyle bir durum çıkar. Ortada problem vardır ve problemin çözümü kolay olmasına rağmen bu kişiler çözümle yüzleşmekten kaçınır ve kaçınma yöntemleri geliştirir.
Bazı kaçınma yöntemleri çok masumanedir. Kişi her fırsatta uyur, kendisine kötü davranıldığı zaman yüzleşmekten kaçınır ve kendisini yemeğe verir. Ne diyoruz bunlara duygusal yemek, böyle insanlarda obezite çok sık karşılaşılabiliyor.
Bazen de daha ağır kaçınma yöntemleri vardır. Kişi yaşadığı problemle yüzleşmek yerine kendisini alkole, uyuşturucu maddelere verebilir.
Bazen de kişi kendisini alışverişe, işine verebilmektedir.
3. Bütün insanlarla problem yaşıyorsan
Diğer insanlarla kurduğumuz ilişkilerde bizim ruh sağlığımızı anlamamız noktasında en önemli şeylerden birisi. Mesela ben bana gelen danışanlarıma hep sorarım.
Arkadaşların var mı ailenle aran nasıl eğer ki sen çevrendeki bütün insanlarla problem yaşıyorsan bir şekilde herkesle kavgalıysan bu insanlarla ilişki kurmakta zorlanıyorsan yalnız kalmışsan 1 kişi bile bulmakta zorlanıyorsan çevrende işte bu da senin psikolojik bir problem yaşadığını gösterebilir.
Bazende eskiden aramızın iyi olduğu insanlarla bazı şeyler yaşarız ve kafamıza takarız ya da kaygı bozukluğu yaşıyor olabiliriz böyle durumda o yaşadığımız belirtilerle beraber etrafımızdaki insanlarla ilişkimiz bozuluyorsa, okul hayatınızda iş hayatınızda başarınızda düşüşler olabiliyorsa konsantrasyon problemi yaşıyorsak ve bu bir iki günlük değilse artarak devam ediyorsa psikolojik bir sorun yaşadığımızı gösteriyor olabilir.
4. Korkularının esiri olmuşsan
Sağlıklı ruh haline sahip olan insanlar hayatta istedikleri ve korkuları konusunda bir denge oluştururlar. Hepimizin hayata ilişkin korkuları vardır hepimizin çekingen olduğu taraflar vardır. Ama bir insanın psikolojik anlamda sıkıntıları varsa korkularının esiri olmuştur. Hayatından bir sürü beklentisi vardır ama bir adım atmak konusunda bile ciddi sıkıntı yaşar.
Bu durumdaysan korkularının esiri olmuşsan bu da senin psikolojik bir problem yaşadığını gösteriyor olabilir.
5. Bağımlılıklarından kurtulamıyorsan
Kişinin kendi ruh sağlığını değerlendirirken dikkat etmesi gereken en önemli şeylerden birisi de yaşadığı bağımlılıklardır. Bağımlılık dediğimiz mevzu nedir temelde? Bir şey bize zarar verdiği halde onu yanımızda hayatımızda tutma ısrarımızdır. Bu sadece uyuşturucu madde ya da alkol değildir bazen bize zarar veren iş ortamı olabilir bazen bize zarar veren insanlar olabilir.
Ne oluyor böyle olunca? Bu bağımlılıktan kurtulamama hali hem psikolojisini dibe götürecektir daha dipte yaşamasına sebep olacaktır. Hemde eğer normal bir psikolojiye sahip olsa bile böyle sıkıntılı bir insanla birlikte olduğu için psikolojik hali, ruh hali daha kötüye gidecektir.
6. Adapte olma yeteneğini kaybetmişsen
Hayatta hepimizin başına iyi ya da kötü şeyler gelebilir. Kötü şeyler geldiği zaman üzülürüz, yıkılırız ve bundan dolayı bu olumsuz şeyden bir süre etkileniriz. Ama sağlıklı ruh haline sahip olan insanlar bir süre sonra adapte olma yetenekleri sayesinde o şeyleri unutmasa bile hayatlarına devam edebilirler. Bu bir kayıp, iflas veya ayrılık olabilir.
Ne oluyor bundan sonra kişi? Evet özlüyorum onu bir şekilde az da olsa acı çekmeye devam ediyorum ama hayat devam ediyor noktasına geliyor. Ama bir insan psikolojik bir problem yaşıyorsa veya yaşadığı şey bir psikolojik bir probleme dönüşmüşse yıllar geçse bile adapte olma yeteneğini kullanamıyor.
Bakıyorsun ki bir aylık ilişkiden sonra 5 yıl boyunca acı çekiyor. Ya da yaşadığı kayıptan dolayı n’apıyor kendini içe kapatıyor. İflastan dolayı bir daha çalışmamayı tercih ediyor. N’apmış oldu adapte olmadı kendini korkularının esiri haline getirmiş oldu.
Bu da bir psikolojik problem yaşadığının işareti olabilir.
7. Rutininiz değiştiyse düzeniniz bozulduysa
Hepimizin şu hayatta rutinleri vardır. İştah düzenimiz uyku düzenimiz etrafımızdaki insanlarla olan ilişkimiz. Bugüne kadar etrafımızdaki insanlar az çok der ki, ya da kendimiz için bile diyebiliriz:
Beyhan’ın şöyle bir iştahı vardır az yer çok yer. Beyhan şu saatte yatar şu saatte kalkar. Beyhanın arkadaşları şunlardır şu zaman diliminde görüşür. Beyhan sosyal bir insandır. Beyhan daha fazla kendi kendine zaman geçirmeyi seven bir insandır.
Yani hepimizin özellikleri bilindik rutinleri vardır ama bazen psikolojimiz bozulduğu zaman bu rutinler allak bullak olur. Az iştahı olan insan aşırı yemeye başlar. Kilo veremeyen insan kilo verir. Düzenli uyuyan insan uyku sorunu yaşayabilir.
Normaldeki çizgimiz kısa bir zaman içinde tam aksi yönde değişim gösteriyorsa bu da psikolojimizin bozulduğunu gösteren işaretlerden biri olabilir.
8. Kendini bir kutu içinde hissediyorsan
Psikolojik problem yaşadığını gösteren bir diğer işaret de etraftaki insanları gözlemlediğin zaman şöyle bir his geliyorsa içine: “Ya bu insanlar mutlular, mutlu olacak şeyleri nerden buluyorlar ben neden bu şekilde yaşıyorum. Bu hayat neden bana bu kadar zor geliyor.”
Eğer ki kendini kutu içinde hissediyorsan ve diğer bütün insanlar sana nasıl bu kadar mutlu oluyormuş gibi geliyorsa işte burda da bir problem olduğunu düşünebiliriz.
9. Kaygın hayatını, uykularını ve ilişkilerini etkiliyorsa
Bazen de diğer insanların çok da umursamadığı minicik bir şeyi çok fazla büyütüyor olabiliriz. Bu bir hastalanma korkusu olabilir, kirlenme korkusu olabilir. Ya da başımıza bir şeyin gelebileceğini düşünme hali olabilir.
Böyle bir durumda bizi tanıyan, seven insanlar bile, “Ya abartıyorsun Beyhan, bu kadar büyütecek bir şey yok” demesine rağmen birbirini tanımayan insanlar teyit etmesine rağmen sen ısrarla o önemsiz görünen şey konusunda ciddi anlamda kaygılanıyorsan ve bu kaygın senin hayatını etkiliyorsa, uykularını etkiliyorsa, ilişkilerini etkiliyorsa burda da ciddi bir psikolojik problem işareti olabilir.
10. İlişkiniz zorluysa, tartışmalar artık normal geliyorsa
Bizi iyi eden şeylerin başında da ilişkiler geliyor. Biz kötü hâle getiren şeylerin başında da ilişkiler geliyor. Eğer yaşadığımız ilişki zorlu bir ilişki ise her daim tetikte olmamızı gerektiriyorsa bir şekilde devamlı tartışma gerginlik içindeysek kişi bir tarafıyla bu ilişkiye alışıyor. Sanki işin normali buymuş gibi geliyor.
Zihinsel anlamda çok acı çekmediğini hissediyor ama senin zihinsel anlamda acı çekmiyormuş gibi hissetmen zihinsel ve bedensel olarak hasar görmediğin anlamına gelmiyor.
Böyle bir durumda gergin bir ilişki içindeysen ve bu gerginlik hiç bitmiyorsa her zaman sıkıntı çıkacak bir mevzu varsa bu da senin farkında olmadan psikolojini bozmuş olabilir. Böyle bir durumda da üzerinde durulması gerekiyor.
11. Bütün eleştirileri dikkate alma çabasındaysak
Çevremizdeki insanların da bizim hakkımızdaki geri bildirimi gerçekten değerlidir ama geri bildirimleri kimin verdiği de önemlidir. Eğer çok narsistik yapıda ya da bizi aşağılamaya, gömmeye çalışan bir insanın verdiği geri bildirimi çok ciddiye alıyorsak ve bunu içimizde büyütüyorsak bunu yapmamalıyız.
Bu insanlar “Ya, senin psikolojin bozuk, senin psikoloğa gitmen gerekiyor” gibi söylemleri bizim daha kötü hissetmemiz için söylüyor olabilirler. Ama daha önce fikrine, iyi niyetine, samimiyetine güvendiğimiz insanlar tarafından “Ya, acaba sen bir yardım mı alsan, Beyhan eskisi gibi değilsin bazı şeyleri sanki daha büyütüyorsun, seni mutsuz görüyorum, gergin görüyorum” gibi geri bildirimler varsa kişi kendi hissetmiyor olabilir ya da normal geliyor olabilir yaşadığı şeyler, böyle durumlarda o insanların bize verdiği geri bildirimlere dikkat etmemiz gerekiyor.
İşte bu saydığım şeylerin bir çoğunluğunu bir arada yaşıyorsan ve bu belirtiler gün içinde gelip giden şeylerden bahsetmiyorum sana uzun süreli devam ediyorsa ve geçmiyorsa ve hatta artarak devam ediyorsa bir psikolojik problem yaşıyor olabilirsin.
İnsanların bir çoğu psikolojik problemler kendi çözebileceğini zannediyor ama hafif problemler belki çok hafif yaşıyorsan eğer yaşadığın problemi. Ama orta ve ağır seviyedeki problemlerde genelde yardım almadan çözüm noktasına ulaşmak pek mümkün olmuyor.
Ama hâla bazı insanlarda şey var psikoloğa gidersem, psikiyatriste gidersem ne olacak ki yani, insanlar bana deli diyecekler nasıl bir çözüm olacak. Hâlbuki bir çok psikolojik problem gerçekten bazı durumlarda ilaç yardımıyla bazı durumlarda psikoterapiyle bazen ikisini kombin ederek çok güzel sonuçlar verebiliyor.
Bu içerikte şunu da söylemek istiyorum “ilaçlar konusunda ciddi bir ön yargı var” evet bu ön yargı kendi kendine oluşmadı çok da işini ciddiye almayan, sevmeyen doktorlar tarafından her durumda selâm versen antidepresan yazıldığı için böyle bir algı oluştu bugüne kadar.
Ama şunu net olarak söylemeliyim bu algıdan dolayı bazı durumlarda gerektiği halde bile kişiler ilaç kullanmayabiliyorlar. Bazı durumlarda bazı psikolojik problemlerde ilaçsız tedavi maalesef mümkün değil. Ama birçok psikolojik problemde en iyi çözüm yöntemi hem ilaç kullanmak hemde psikoterapi almaktır. Bunu asla es geçmemek lazım.
Diyelim ki bu belirtileri yaşıyorsun ne yapacaksın nerden başlayacaksın?
Öncesinde bir psikiyatrik muayeneye görünmeni öneririm. Zaten bilinçli bir doktora psikiyatriste gittiğin zaman kendisi seni terapi konusunda da yönlendirecektir, ilaç konusunda da yönlendirecektir. Bir şekilde bu yola girmen lazım öbür türlü insanların ömrü ve yılları geçiyor. Böyle acı içinde, karanlık içinde bunları yaşamak zorunda değilsin.
Beni okuduğun için teşekkür ediyorum güzel insan.
Kendine çok iyi davran.
Psikolog Beyhan Budak videolarından alıntılanmıştır.